Religia w sztuce, czy sztuka w religii? - Netkobiety.pl

To tak jakby pytać co było pierwsze - jajko czy kura?

Cofając się do zamierzchłych czasów to skłaniam się do tego, że najpierw była religia a potem sztuka.

Faktycznie jest to pytanie z serii "co było pierwsze: jajko czy kura", ale sądzę, że problem można też rozpatrzeć indywidualnie. Innymi słowy czy ten twór powstał, bo autor sądzi, że natchnęła go jakaś boska istota lub uczucie religijne, czy bo np. Kościół miał pieniądze i akurat temu panu zapłacili, chociaż on jakiś wierzący niekoniecznie jest. 

Uważam, że sztuka bez religii dziś przetrwałaby bardzo długo. Jest dużo religijnej sztuki ciągle i antyreligijnej sztuki (która potrzebuje religii by stać do niej w opozycji), ale też masa innych rzeczy, które nie mają z nią nic wspólnego i nie wiem, w czym by im brak religii miał przeszkadzać.

Jeśli chodzi o sztukę i religię to sądzę, że wzajemnie się kształtowały. Widać to bardzo dobrze w architekturze. Podejście kościoła do wiernych, próby wywołania określonych skojarzeń (np. kościół jako przedsmak nieba - bogactwo baroku lub kościół jako dom wszechmogącej, majestatycznej istoty, pełen światła - strzelistość i ogromne okna w stosunku do przeszłości w gotyku), kształtowały podejście do budynków również z kategorii profanum. Jednocześnie były ograniczone przez ówczesną wiedzę inżynieryjną. Często jest jednak tak, że jeśli ludzkość coś wymyśli, stara się to rozwinąć do granic możliwości.

Budowanie smukłych, wysokich budynków jak za gotyku nie było jednak czymś na co było stać przeciętnego średniowiecznego Kowalskiego. Nawet nieprzeciętnego Kowalskiego, bo często był to kilkunasto lub kilkudziesięcioletni wydatek dla całego miasta. "Kościół" łożył pieniądze, więc można było zasuwać z jeszcze wyższymi łukami albo smuklejszymi podporami, bo ci w tam w mieście obok mają już taakie wysokie, a my przecież jesteśmy jeszcze bardziej bogobojni. Można się nawet zastanawiać, czy przypadkiem Kościół nie nakręcał wiedzy inżynieryjnej. I wiedzy wszelakiej. W końcu zakonnicy nauczali, przepisywali księgi, byli bardziej ogarnięcie od reszty. Że się kogoś ukatrupiało, bo szedł w kierunku innym niż "pan Bóg przykazał" to wypadek przy pracy.

Kościół, instytucja religijna, miał/ma wpływy i pieniądze. Kto ma wpływy i pieniądze wpływa na rzeczy i wydaje pieniądze, by te wpływy poszerzyć lub manifestować.

Sztuka się do tego nadaje.

daenerys7, ale religia potrzebowała w średniowieczu czegoś by ten lud w ryzach utrzymać. Anonimowość sztuki można zinterpretować jako "Wiesz, ponieważ i tak wszyscy wiemy, że robisz genialne malowidła TYLKO dlatego, że Wszechmocny Bóg i Stworzyciel cię natchnął, więc może odpuść sobie podpisy, bo to i tak nie twoja zasługa, chociaż my cię oczywiście opłacimy". Robiło się dla chwały, ale ad maiorem Dei gloriam (chociaż hasło pojawiło się chyba później). Artyści w antyku byli bardziej asertywni i oni "stawiali sobie pomniki" plus "Non omnis moriar". Dziwnym trafem jak Kościół przestał być w centrum zainteresowania to przestali być niewidzialni.
Łatwiej władzę utrzymać jak się potrafi zaimponować. Imperia i tyrani lubią sobie postawić odjechane w kosmos budynki by pokazac swoją władzę.
O ile zgadzam się, że w średniowieczu bycie artystą było stosunkowo mało prestiżowe, to dyskutowałabym, czy to nie Kościół potrzebował tej sztuki bardziej.

A czy religia sama w sobie nie trzymała ludzi w ryzach? A wielkość, wspaniałość kościołów dodatkowo umacniała wrażenie "maleńkości" wobec Boga. Oficjalnie oczywiście, bo tak naprawdę to w średiowieczu była niezła rozpusta...

To jedna sprawa, ale wydaje mi się, że dzieło przy okazji było niejako "prezentem". Anonimowość podkreślała fakt, że nie robię tego dla doczesnych korzyści, ale dla wiary. A to, że nie jest to właściwie moja zasługa to kolejna sprawa.

"Chodzi mi o to, aby język giętki
Powiedział wszystko, co pomyśli głowa"

Ciężko mi napisać, co mam na myśli. Spróbuję najprościej, jak się da. Kościół w średniowieczu bez sztuki nie osiągnąłby takiej wielkości. Jednak każdy (zdecydowana większość) artystyczny przejaw był kierowany ku religii. W związku z tym sztuka sama w sobie (jak np we wpomnianym przez Ciebie antyku) nie istniała. Była "na posyłki" księży. Zresztą, teraz tak mi się chemicznie skojarzyło. Tak jak większość reakcji zachodzi w dwie strony w stanie równowagi dynamicznej, to podobnie jest w tym wypadku właśnie. To działało w dwie strony, bo z drugiej sztuka jednak jest odzwierciedleniem tego, co w danych czasach ważne, stąd taki ogrom tematyki religijnej. Jednakże uważam, że reakcja była odrobinę przesunięta na korzyść dla religii.

I jeszcze jedno mi się nasunęło. Specem od kultury i sztuki nie jestem, ale czy potrafiliibyście podać jakieś dzieło, bestseller (bardzo aktualne, mam na myśli świeże twory), które kręci się wokół tematyki religijnej? Też w sumie należałoby rozróżnić sztukę religijną - związaną z chrześcijaństwem i tę ogólną - nie związaną z konkretną religią.

Ale myślisz, że to trafiło do masowej świadomości? Nie kłócę się, po prostu się zastanawiam. Pomijając fakt, że jest tam (delikatnie mówiąc) element kontrowersji, który bardziej chyba napędza zainteresowanie niż sama treść.

Z jakiej okazji je zniszczono?

Ale się obudziłam, na resztę odpowiem później.

Posągi Buddy?
z powodów religijnych aby dokuczyć wyznawcom tej religii. Talibowie strzelali do nich z broni artyleryjskiej.
Nawet wśród wyznawców islamu byli protestujący aby nie niszczyć bo to kilkunastowieczne zabytki, ogromne, ciekawe, wykute w skale. Ale garstka idiotów nie posłuchała i zniszczyła. Posągi Buddy w Bamianie.

Nie każdy zamysł jest sztuką. Nawet do sztuki prymitywnej nie daje się zaliczyć.
Często jest to kicz, bohomaz mimo, że śliczne lub niecodzienne, nowoczesne.

I o ile sztukę o treści niereligijnej potrafimy krytykować to już sztuka o treści religijnej zbyt wielu krytyków nie ma.
Mam na myśli dzieła niekontrowersyjne, nie obrażające niczyich uczuć religijnych.

daenerys7, ciekawe stanowisko i się z nim częściowo zgadzam. Ale czy nie jest tak, że jeśli Kościół nie uzyskałby takiej wielkości gdyby nie sztuka, to bardziej jej potrzebowali? Wyobraźmy sobie, że instytucji Kościoła nie ma i nie było. Jak wyglądałaby sztuka? Czy nie byłoby tak, że byłaby na posługach kogoś innego kto ma pieniądze i wpływy? Wydaje mi się, że ktoś ciągle by za to płacił. Jest to gdybanie i teoretyzowanie, ale ja czuje, że mogłaby wcale gorzej się nie trzymać. Nigdy się nie dowiemy, więc sobie mogę dumać . Sądzę, że mogłyby dotykać innych tematów i być przez to bardziej "ponadczasowe". Przy rosnącej ateizacji społeczeństwa i odbiorców sztuki więcej w nas zachwytu dla dawnych religijnych dzieł przez ich historię, umiejscowienie w historii i kunszt artystyczny, nie przez to, że jest religijna czy pogłębia w nas odczucia religijne.
Poddaję się i nie znam niczego znanego, co by było religijne i współczesne. Antyreligijne i współczesne prędzej. Jakieś motywy religijne ma na pewno film "The Holy ountain", ale go dla odmiany nie ogarniam dostatecznie by coś powiedzieć

ewka3, to prawda, że szczególnie łatwo jest natchnienie przypisać jakiejś boskiej postaci, ale nie mający nic wspólnego z wiarą tez dają radę

Kleoma, nie słyszałam o tym, ale dobrze się dowiedzieć. Ten świebodziński Jezus bardzo zainteresował moich znajomych zza granicy niedawno, planują wycieczki aż Interesujące spostrzeżenie co do krytyków sztuki religijnej. Ja myślę, że częściowo dlatego, że taki artysta jest po trochę bardziej rzemieślnikiem. Poza tym ewka3 trafnie opisała problem uczuć religijnych i targetu takich dzieł.

Co do rozważań o kiczu i wartości artystycznej to ciężki temat. Ja czasem nie ogarniam w ogóle dlaczego coś jest wybitne. Kicz częściej dostrzegę chyba, ale sądzę, że ja nazwałabym sztuką wszystko, co mnie porusza czy to wg. państwa krytyków jest kicz czy nie.

Nawet wdzięczna definicja. Ale mało precyzyjna ;p

Na obrazach religijnych te które ja uznaję za kiczowate Matka Boska jest zawsze piękna i młoda niezależnie od wieku, ubrana w piękne kolorowe szaty, urodę ma taką bardziej europejską. A przecież można namalować bardziej prawdopodobny wizerunek.Bardziej bliski prawdzie.

Z obrazów o tematyce religijnej najbardziej podoba mi się "Święta Rodzina z ptaszkiem" Hiszpana Murillo.

Tak, duży wpływ na malarstwo religijne  miał nurt naturalistyczny wówczas.

Niepokoi mnie ten obraz prawdę mówiąc. Jakiś straszny dyskomfort we mnie wywołuje.

Faktycznie Chociaż to nie jest mój typ dyskomfortu

Nie spodziewałam się tu hiszpańskiej inkwizycji

Ale historia ciekawa. Jak się na to spojrzy w ten sposób to jest mniej niepokojące i jakieś takie głębsze i wielowymiarowe. I patrząc na ich twarze faktycznie to wygląda na przekonującą teorię.

Czemu im nie dorównał żaden artysta? W ogóle tego akapitu nie rozumiem oprócz nazw malowideł, a jestem zbyt zaintrygowana wcześniejszą częścią postu by się nie dopytać.