Słowa, zwroty regionalne. Jakie znacie? :) - Netkobiety.pl

Urodziłam się i wychowałam na Dolnym Śląśku. Nie spotkałam się tam z żadnymi regionalizmami.Moi rodzice bardzo dużą wagę przykładali do tego by posługiwać się językiem literackim.
Dlatego też kiedy przyjechałam do lubelskiego otwierałam usta ze zdziwienia niejednokrotnie nie wiedząc co ludzie do mnie mówią.
Niektórych mogłam się domyślać np. piewnica,dźwi,podkolanka,kordła czy obczas.
Ale wielu zupełnie nie rozumiałam np. skielnia,trześnia,garłaty,chmara czy brzesze.
Wiele nieodmiennie mnie śmieszy: przyłożyć (ewentualnie włożyć) Ci?- tak się mówi przy stole gdy proponuje się,że się komuś coś na talerz nałoży;zapalniczka zapałek czy bułka chleba,on ji- w znaczeniu,że ktoś je,natomiast w stwierdzeniu,że ktoś gdzieś jest: on je .
Przypomniałoby mi się więcej gdybym posłuchała moich teściów:)

Pochodzę z Warszawy, tam raczej nie ma mowy regionalnej a różnej maści slangi, które w większości uważam za koszmarne .

Jednak tu gdzie mieszkam teraz są różne zwroty takie jak "jo" oznaczające tak, "futrować" czyli jeść, są też takie koszmarki jak dżem tak dżem tylko czytany jako D i Ż odzielnie, coś jak dżem siem, ale odnoście tego dżemu ze słoika.

Przekręcanie a na o np. bioły, czorny

Zamiast wiem jest wim.

Zapożyczenia z języka niemieckiego.

No i takie kwiatki jak poszłem, ręcoma itp

cześć

ja jestem z Wielkopolski czyli pyry
no i chodzimy na szagę (na skróty, po skosie) i na haryndę (chodzić coś kraść )
sławne Ej na ,z tego nawet nie zdawałam sobie sprawy póki nie pojechałam nad morze a tam Jo na końcu każdego zdania
jak mi się jeszcze coś przypomni to napiszę

schodki, to jeszcze:-)
ale
"tako gryfno dziouszka  i niy wydano ???"
na mysli bylo : " taka ladna dziewczyna i jeszcze nie mezatka ?"
:-))))))

Ektra temat
Jestem poznańską pyrą, uwielbiam naszą gwarę,  na co dzień nie używam....ale czasem nasze słówka wtrącę np. zawsze mówię pyry, zamiast ziemniaki

szneka z glancem - drożdżowka
lecę na banę - biegnę na pociąg

Moja babcia mówiła np. wdziej ten cwytr...czyli załóż sweter

A teraz male co nieco

Co jedzą Poznaniacy

Ajntopf zez chabasem - gęsta zupa jarzynowa z mięsiwem

Plendze - placki ziemniaczane

Szagówki - kluski z pyrek

Szabel - fasolka

Redyski - rzodkiewki

Bedki - grzyby

Zimne nogi, galart - galareta mięsna

Makocz - makowiec

Gzik - twaróg ze śmietaną

Sznytka - kromka chleba

Leberka - wątrobianka

Klymki - cukierki

Rumpuć - gęsta zupa jarzynowa

A oto swojskie docinki w wersji poznańskiej

Gelejza - osoba ślamazarna

Szuszwol - brudas

Guła - niezdara

Tuleja - gamoń

Glajda - niechluj

Ćmok - oferma

Rojber - łobuz

Religa - łamaga

Wylęga - osoba inna od wszystkich

Nyrol - chytrus

Bez urazy, ale nigdy nie spotkałam się z taką wymową w Krakowie.
To raczej nie jest regionalizm, lecz wyłącznie specyfika Twojego dziadka

Za czasów dziadka z Krakowa było bardzo blisko do Lwowa, a "spisz" to bardzo lwowskie

Regionalizmy kujawskie:
- lofry, iść na lofry - wyjść z domu  nie mówiąc domownikom dokąd się idzie
- pozbaść kogoś - uzależnić, zdominować, podporządkować sobie
- jo - tak
- laczki ? kapcie, obuwie domowe
- luntrus ? łobuz, nicpoń
- gzub - dziecko, młokos

Jeśli o mnie chodzi, to kocham naszą gwarę, lubię słuchać naleciałości językowych będąc w innych regionach Polski.
Mam sentyment, może dlatego, że kojarzy mi się to z moimi dziadkami.
Co do niskiego statusu społecznego i gwary...chyba coś w tym jest, że bliżej jest gwarze do niższych warstw społecznych, ale teraz chyba już ta granica się zatraca. Wydaje mi się, że coraz rzadziej te gwarę słyszymy, umiera ona wraz ze starszym pokoleniem.

A co do Twojego fyrloka Cat - to w poznańskiem mówi sie na to kwirlejka ale bardziej w odniesieniu do takich ręcznych, drewnianych mieszadełek.

Niedawno miałam okazję poznać dalekiego kuzyna. Podczas rozmowy strasznie zaciągał i mówił wg mnie tak typowo po wiejsku, więc pomyślałam, że pewnie całe życie mieszka na wsi i tak ma. Później okazało się, że jest z Chorzowa, na wsi nigdy nie mieszkał no... także pozory mylą.

Też podobno trochę zaciągam, jeden znajomy powiedział mi, że mam specyficzny akcent i zdarza mi się akcentować, np. 'ą'. Chyba coś w tym jest, bo często nowo poznane osoby pytają skąd pochodzę, jak im mówię to odpowiadają, że słychać xD

Mój brat ma tendencję do wstawiania 'żem' - ,,żeśmy imprezę zrobili'', ,,żem poszedł'' itp. co mnie osobiście trochę irytuje, bo brzmi właśnie tak wiejsko i jeśli ktoś go nie zna to mógłby pomyśleć, że pół życia pod kamieniem przesiedział

Pierwsze słyszę, serio. Może to też zależy z której części lubelszczyzny ktoś pochodzi.

Taaak czarnina to zupa z krwi kaczki .. bleee osobiście nie jadam ;p

Gojko 102 z tą trześnią ciekawa sprawa. Mianowicie czereśnia po chorwacku to tresznja.

Taa obrzydlistwo a w tym rejonie traktują jak rarytas .ble .....

Cumelek

"Idźze, idźze" występuje często w połączeniu z klarnetem czyli "idźze, idźze klarnecie"
"Klarnet" często opatrzony jest przymiotnikiem "łysy" lub "bosy" czyli "klarnecie łysy" lub "klarnecie bosy".
Przy czym "klarnet" w tym powiedzonku nie jest bardzo obraźliwy (komplementem też nie jest ). W przeciwieństwie do "buca", który jest obelgą i uznawany jest za wulgaryzm. Bodajże na Śląsku ów "buc" nie jest obraźliwy, przez co zdarzało mi się być świadkiem nieporozumień z tego powodu.

Poza tym w Krakowie (i w ogóle w Małopolsce) mówimy:
beretka - gdzie indziej beret i dalej w tym samym stylu: krawatka, parasolka.
Grysik to kasza manna.
Weka - to chyba w innych regionach bułka paryska.
Wódka jest we flaszce, nie w butelce
Chodzimy "na nogach", nie "na piechotę".
Borówki.
Jarzyniak czyli sklep z warzywami.
Nakastlik - szafka nocna.
Rajtki - rajtuzy.

Specyficzna jest też wymowa głosek "trz" i "drz" np. "trzymać" jako "czymać", "drzwi" jako "dżwi" (bez wyraźnego wyodrębnienia "d").

Powoli jednak te regionalizmy czy gwaryzmy odchodzą w przeszłość, a szkoda.

Jak chcesz obrazić w kujawsko -pomorskim to,powiedz trzynacho albo fornalu
Chodzą na szago czyli na skróty

Jestem z Kaszub.

Gdy byłam dzieckiem przytrafiła mi się sytuacja, w której nie mogłam się porozumieć z wujkiem, bratem mamy, pochodzącej z centralnej Polski. Na placie (westfalka) kipiały w tryglu (garnek) ziemniaki. Poprosiłam wuja, żeby zasłonił jedną rynkę hakiem (pogrzebacz). Patrzał na mnie jak na kosmitkę, ale po chwili spytał, czy chodziło mi o fajerkę. Odpowiedziałam, że to nie jest fajerka, a rynka i że jestem tego pewna, bo nawet mama tak mówi. Że nie znam takiego słowa jak fajerka i na pewno coś mu się pomyliło. Zasłaniając moją rynkę, stwierdził, że z tym kaszubskim, to heca na czternaście fajerek.

Jako dzieci często używaliśmy zwrotu Ti, zamiast Ci. Podobno bardzo rażący.

Wciąż używam słowa "szaszor", (heca, draka, raban) nawet gdy mówię czystą polszczyzną.

Przeczytałam z zainteresowaniem. Okazuje się, że część "waszych" regionalizmów znam z... Podlasia Np. wspomniana chmara - znana mi od zawsze, cumelek w odniesieniu do smoczka, wciągnąć pępek - tyle, że w moim środowisku mówiło się tak o rozbudzeniu osobników w każdym wieku Również "chodziło się na ląfry"

Jakoś ciężko mi przypomnieć sobie coś własnego. Chyba tylko "fajrant" oznaczający u dziadka zakończenie jakiejś pracy. Pamiętam natomiast, że zaskakiwały mnie zwroty mojego eks, który mieszkał tylko 30 km dalej na Podlasiu. "Kryjan" - szybko załapałam, że chodzi o dziecko, ale trochę czasu mi zajęło, żeby się zorientować, że jest to określenie znaczeniowo zbliżone zarówno do urwisa, jak też do brzdąca. "Kordła" - długo byłam przekonana, że mój eks celowo przekręca ten wyraz - dopóki nie usłyszałam od jego siostry, że "kupiła sobie kordłę z puchu". "Wzgórka" - również myślałam, że to celowe przekręcenie słowa "górka".

No i zaobserwowane na forum, strasznie mnie rażące, wygibasy ze słowem "kłamać". Zawsze mnie uczono, że: ja kłamię, ty kłamiesz, on kłamie - a tu ciągle gdzieś trafiam, że: "ja go skłamałam", "on mnie kłamał" i różne podobne. I jeszcze "następny raz". Nie wiem czemu tak wiele osób za poprawną formę uważa "następną razą"? A może ona jest poprawna? Ale chyba nie jest, bo mi Mozilla podkreśla

Ja natomiast często używałam zwrotu skrytykowanego przez Gojkę - "idę uspać dziecko" W oficjalnym piśmie bym tak nie napisała, ale do mojej mowy ten zwrot tak wrósł, że w sumie nie zastanawiałam się nigdy nad jego poprawnością

U nas chodzi się na "lufry" albo "lufruje".

"Następną razą" jest zwrotem pochodzący ze staropolszczyzny. Wywodzi się od wczesnych: "tą razą", "inną razą". Bardzo długo był używany w potocznej polszczyźnie i w tekstach literackich. Jeszcze w 1938 roku był to zwrot dopuszczany w słownikach jako poprawny i zapewne stąd jego użycie w filmie Machulskiego. Obecnie za jedyną poprawną formę uznaje się ten raz, a nie "ta raza".
Jeszcze do niedawna sama używałam nieprawidłowej formy. Myślę, że wynika to z lektur. Naczytało się trochę rodzimej literatury;)

Nie będę Wam wypisywać słów z języka kaszubskiego, bo musiałabym słownik przytoczyć, ale podam jako ciekawostkę niektóre naleciałości, używane, gdy mówimy po Polsku.
"Diable" - zamiast: diabli nadali.
"Flot" - szybko.
Ale Lelek - zamiast: ale głupi. Piszę Lelek z wielkiej litery, bo to nazwa ducha kaszubskiego, a nie ptaka.
Kieta - łańcuch. (tego słowa chyba nikt nie odzwyczai Kaszubów;)
Plyta - kałuża.

Niektóre słowa słyszałam. Najduch  to było dziecko panny albo  z nieprawego łoża. A jeszcze słyszałam "ogać się" znaczy ciepło się ubierz.

Jeśli mowa o regionalizmach to jeszcze zapytam czy ktoś słyszał o słowie: drujkie? Usłyszałam kiedyś:  takie słodkie, że aż drujkie czyli bardzo słodkie. Z okolic Sandomierza.

"Grąba: albo "gromba" nie wiem dokładnie czy to jest rów czy nagły spadek z góry.

A co to znaczy gryska?

Może to jest to samo, co śląskie "dziołszka"?

Spadek zapomniałam już niemal o tym słowie - w okolicy gdzie mieszkali moi dziadkowie mówiło się "gromba" - tam to "om" zamiast "ą" w wielu wyrazach było bardzo częste.

O, i jeszcze mi się przypomniało, że w tamtych okolicach na niebieski kolor mówiło się siwy i na przykład pościel się siwiło farbką "lachmusem", który miał barwę intensywnie niebieską (bławatkową).

Włosy też mogły być siwe w tradycyjnym znaczeniu tego słowa.

A na polne jeżyny, takie bardziej niebieskie niż czarne - leśne, mówiło się "dziady".

Oczywiście powinno być "patrzył".

Jakiś czas temu prowadziłam blog, oparty na satyrze. Używałam języka potocznego, często gwary, i czułam się w tej formie doskonale. Dobrze się bawiłam, bez wysiłku. Cieszył się on dość dużą popularnością i wbrew moim oczekiwaniom, pomimo że go nie pozycjonowałam, ani nie rozpowszechniałam, miał czytelników, ale nie realizował moich aspiracji. Obecnie mam blog o charakterze literackim, który pomimo starań nie cieszy się popularnością.
Wnioski? Ludzie szukają "normalności", oczekują pospolitych, przystępnych w języku przekazów. W świecie, w którym każdy może sobie "wyguglać" znaczenie słowa, bądź całej wypowiedzi, nie potrzeba geniuszy językowych. Ludzie tęsknią za normalnością, przeciętnością i przystępnym odzwierciedleniem popularnych zjawisk i problemów.
Nasza gwara, sposób mówienia, specyficzne zwroty i przyzwyczajenia, czynią z nas ludzi charakternych. Osoby, które wyrosły z konkretnych korzeni. Bez tradycji i przynależności kulturowej (regionalnej) bylibyśmy bezbarwni. Wyrośliśmy w danej kulturze, na danej ziemi i mamy prawo odczuwać dumę ze swojego pochodzenia.
Posiadam dwie świadomości kulturowe: kaszubską i polską. Posługuję się dwoma językami: kaszubskim i polskim. (Znam jeszcze trzeci, ale nie jest przedmiotem dyskusji.)
Mój osobisty apel - nie wstydźmy się swojego pochodzenia, ono nas ukształtowało i czyni nas wyjątkowymi. Sprawia, że posiadamy tożsamość.

Pod dyskusyjny temat, kaszubskie "szporty" - żarty, dowcipy.
"Szportownik" - dowcipniś.

A ubarwić go może tylko inspiracja autora i charakter postaci;)

Zabrzmiało, jak aforyzm.
Gdybyśmy nie używali regionalizmów, to nasz język byłby uboższy. Z drugiej strony dobrze byłoby rozumieć, co ktoś z innego regionu do nas mówi.
Kiedyś zostałam zaskoczona w sklepie pytaniem: Czy ma pani zrywkę? Teraz to wiem, że chodziło o reklamówkę:)

Ja uważam, że gwara zbliża ludzi do siebie, bywa nawet więzotwórcza

Ruch Autonomii Śląska wraz ze Stowarzyszeniem Osób Narodowości Śląskiej zbiera podpisy mieszkańców Śląska, chcących uznania Ślązaków za mniejszość etniczną. Zmiany w prawie przyniosłyby również korzyści pod względem używania języka śląskiego czy edukacji regionalnej w szkołach. Już teraz słyszałam, że któraś ze szkół w moim mieście chce wprowadzić do swojego programu naukę gwary. Przyznaję, że byłam szczerze zaskoczona słysząc, że mój syn chętnie skorzystałby z takiej możliwości.

Wracając dziś z wycieczki aż się uśmiechnęłam, kiedy mój mąż stwierdził, że zaraz po powrocie musimy nafutrować naszego futrzaka .

Zgadza się, ale po wprowadzeniu autonomii poszłyby za tym dodatkowe środki, co oczywiście nie jest tutaj bez znaczenia.

Nakarmić futrzaka . W tym przypadku naszego króliczka .